WOJNA HYBRYDOWA WOBEC POLSKI – OCENA NA „TU I TERAZ”
Teza: Rosja prowadzi wobec Polski stałą strategię rozciągania presji – bez formalnego wypowiedzenia wojny, ale z realnymi działaniami poniżej progu art. 5. Celem nie jest jeden spektakularny cios, tylko kumulacja drobnych strat: podważanie zaufania, podnoszenie kosztów, spowalnianie wsparcia dla Ukrainy i osłabianie spójności państwa.
1) Główne linie wysiłku przeciwnika.
1. Informacyjno-kognitywna.
Dezinformacja, manipulacja emocjami, wzmacnianie polaryzacji („my vs. oni”), podszywanie się pod instytucje i ekspertów, granie na zmęczeniu („dajmy spokój, to nie nasza wojna”).
2. Cyber i techniczno-operacyjna.
Kampanie phishing/spear-phishing, ataki na systemy urzędów i firm (również łańcuch dostaw), kradzież lub niszczenie danych, sabotaż IT.
3. Dywersja i sabotaż fizyczny.
Podpalenia, uszkadzanie infrastruktury, prowokacje graniczne, sabotaż kolejowy i logistyczny, rozpoznanie z użyciem dronów; rekrutacja „jednorazowych wykonawców”.
4. Polityczno-prawna i ekonomiczna
Lawfare (skargi, pozwy, fałszywe „raporty”), wywoływanie kryzysów cenowych/energetycznych, wspieranie skrajności politycznych i ruchów protestu, które rozbijają konsensus strategiczny.
2) Dlaczego ulegamy wpływom. (społeczeństwo, urzędnicy, politycy)
• Psychologia i tempo: presja czasu, strach, oburzenie – uruchamiają automatyczne reakcje i skróty myślowe.
• Echa i algorytmy: bańki informacyjne + mechanika „udostępnij zanim sprawdzisz”.
• Autorytet kanału: „mail od szefa”, „komunikat instytucji”, „ekspert w TV” – nawet gdy podszyci.
• Koszt sporu: politycy są wynagradzani zasięgiem; ostro brzmiące tezy przebijają się łatwiej niż ostrożne fakty.
• Zmęczenie: długi kryzys obniża próg czujności – „to pewnie znowu nic”.
Prosta reguła: „Jeśli coś natychmiast wzmacnia oburzenie lub strach – jest kandydatem na operację wpływu.”
3) Najczęstsze rosyjskie narracje w PL (z markerami rozpoznawczymi).
1. „To nie nasza wojna / NATO wciąga Polskę do konfliktu.” → podcięcie wsparcia dla odstraszania i Ukrainy.
2. „Ukraina pasożytuje na Polsce.” → skłócenie sojuszu i Narodów.
3. „Państwo nie działa; chaos, korupcja, niekompetencja.” → erozja zaufania do instytucji.
4. „Wojsko na kolei to militaryzacja i straszenie ludzi.” → delegitymizacja realnych środków ochrony.
5. „Sankcje szkodzą wyłącznie nam; z Rosją trzeba normalnie handlować.”
6. „USA słabną/odchodzą; Zachód upada.” → budowanie poczucia samotności i bezsensu wysiłku.
7. „Migranci/uchodźcy to broń – władza nic nie robi.” → polaryzacja i lęk.
8. „Media niezależne kłamią / media publiczne kłamią” (zamiennie) → totalna relatywizacja źródeł.
9. „Wszystko jest ustawione/spisek.” → immunizacja na fakty (nic nie przekona).
10. „Przymuszony pokój za wszelką cenę.” → nagradzanie agresji i krótkotrwała „ulga” kosztem bezpieczeństwa.
Wskaźniki techniczne: skok nowych kont, kalki językowe, te same grafiki na wielu profilach, presja czasu, brak źródeł, odwołania do „tajemnej wiedzy”.
4) Zagrożenia i skutki.
• Operacyjne: zakłócenia logistyki (kolej, magazyny, porty), incydenty w infrastrukturze krytycznej, opóźnienia w dostawach wojskowych.
• Społeczne: polaryzacja, spadek zaufania do wojska/służb, „oswojenie” z dywersją („normalizacja” incydentów).
• Polityczne: włączanie elit w tezy wroga – często nieświadomie – co utrudnia jednolity przekaz państwa.
• Gospodarcze: wzrost kosztów zabezpieczeń, ubezpieczeń i opóźnień; efekt „chłodzący” na inwestycje.
• Kognitywne: paraliż decyzyjny („nie jesteśmy pewni, więc wstrzymajmy”), zmęczenie obywateli.
5) Minimalny słownik (porządek pojęć).
• Wojna hybrydowa – skoordynowane działania poniżej progu wojny: informacja + cyber + sabotaż + presja ekonomiczna/prawna.
• Operacje wpływu – planowane kampanie mające zmienić zachowania i decyzje.
• Dezinformacja – fałsz z zamiarem szkody; misinformacja – nieświadome wprowadzanie w błąd; malinformacja – prawda wyrwana z kontekstu dla szkody.
• Wojna kognitywna – atak na uwagowość, emocje i model świata odbiorcy.
• Dywersja/sabotaż – fizyczne szkody w obiektach i łańcuchach dostaw.
6) Jak nie wpisać się w narrację rosyjską (krótko i praktycznie).
Dla społeczeństwa.
• Trzy kroki: Stop – Sprawdź – Zgłoś. Nie udostępniaj treści bez 2–3 wiarygodnych źródeł.
• Nie klikaj QR/linków z plakatów i komunikatów „okazja/pilne”.
• Podejrzane pakunki/zdarzenia przy torach, mostach, stacjach – nie dotykaj, zgłoś 112/997.
Dla urzędników i firm.
• Reguła „dwóch oczu” na wrażliwe komunikaty i przelewy; potwierdzaj innym kanałem.
• Runbooki na: incydent cyber, sabotaż fizyczny, podszycie pod przełożonego (BEC), fałszywy komunikat.
• Po każdym incydencie – komunikat 60–90 sekund (fakt, zakres, co robi państwo, co ma zrobić obywatel).
• Współpraca z CSIRT-ami/ABW/Policją; szybkie zgłaszanie IOC/artefaktów.
Dla polityków i liderów opinii.
• Zasada „nie powtarzaj wrzutki” – komentuj dopiero po weryfikacji u źródła.
• Nie nagradzaj prowokacji – zero cytowania oryginalnych materiałów wroga (dawaj streszczenie, nie link).
• „Test interesu państwa”: czy mój wpis pomaga odporności, czy ją osłabia?
7) Priorytetowe działania na najbliższe tygodnie.
1. Stała – szybka weryfikacja narracji, jednolite dementi w jednym miejscu.
2. Ochrona kolei i łańcucha dostaw – monitoring torów, patrole, „czerwone linie” reakcji, drill łączności i alarmowania.
3. Hardening cyber w administracji i sektorach podwyższonego ryzyka (kolej, energetyka, samorządy, media): MFA, segmentacja, kopie offline, ćwiczenia tabletop.
4. Higiena komunikacji w instytucjach: zakaz publikowania niezweryfikowanych „inside news”, prosty szablon komunikatu kryzysowego.
5. Mikroszkolenia (15 min co tydzień): phishing, podszycia, „pilny przelew”, QR-pułapki, postępowanie przy pakunkach/dronach.
6. Wspólne stanowisko klasy politycznej w sprawach bezpieczeństwa – choćby krótkie „punkty zgody”.
Ściąga „na lodówkę”
• Nie karm emocji przeciwnika: nie udostępniaj wrzutek, nawet „dla ostrzeżenia”.
• Nie dotykaj podejrzanych przedmiotów; nie zbliżaj się do miejsca incydentu.
• Nie wierz w „pilne polecenia” i „tajne przecieki” – weryfikuj u źródła.
• Zgłaszaj: 112/997 oraz właściwym służbom/CSIRT.
• Wspieraj spójny przekaz państwa – krytykuj merytorycznie, ale nie powielaj narracji wroga.
Sedno: to jest maraton odporności, nie sprint. Wrogowi chodzi o to, byśmy sami podważyli własne instytucje i relacje społeczne. Kontrą jest spokojna konsekwencja: szybkie dementi, minimalne „tarcze” proceduralne w urzędach i firmach, regularne mikro-szkolenia i odpowiedzialna komunikacja publiczna.